لینکدونی

آرشیو مطالب

آرشیو مطالب

نظر سنجی

تعداد آراء : 0

چگونه وزن بدن را متعادل نگه داریم؟

چگونه وزن بدن را متعادل نگه داریم؟
گفتگو با دکتر محمد هاشمی، متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران
دخت ایران - معمولا وقتی به آینه نگاه می‌کنید خود را چاق‌تر از آنچه هستید می‌بینید. وقتی سر میز غذا می‌نشینید و برای خوردن هر لقمه احساس گناه می‌کنید و هیچ حواستان نیست که این روزها کم‌اشتها شده‌اید و به قول طراحان مد سایزتان به صفر نزدیک می‌شود. بد نیست به این نکته هم توجه کنید که امروزه بسیاری از مانکن‌هایی که گاهی دلتان می‌خواهد شبیه‌شان باشید از بیماری سوء‌تغذیه رنج می‌برند و حتی برخی از آنها از بدغذایی جان می‌دهند! گرچه این روزها ترکه بودن و نداشتن چربی مد روز شده است، اما تناسب اندام با لاغری تفاوت دارد.
واقعیت این است که جامعه رو به چاقی می‌رود و چاقی در نوع خود یک بیماری است. چربی‌های اضافه علاوه بر ایجاد ظاهری نامناسب برای فرد، زیبایی فرد را از بین می‌برد و این مسئله برای زنان آزاردهنده‌تر است. با ادامه این روند، افراد مبتلا به چاقی اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و در مواردی که چاقی مفرط است، این افراد حتی حاضر نیستند در جامعه حضور پیدا کنند. مهمترین عارضه چاقی و اضافه وزن، ابتلا به انواع بیماری‌هاست که سلامتی افراد چاق را به شدت تهدید می‌کند. به گفته پزشکان بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، انواع سرطان‌ها و مشکلات ارتوپدی از جمله مهمترین بیماری‌هایی است که می‌تواند افراد دارای اضافه وزن را درگیر کند؛ اما چطور می‌شود از شر وسواس‌های ذهنی در مورد چاقی و لاغری خلاص شد و برای تناسب اندام خود یک تصمیم درست و عاقلانه گرفت؟

با دکتر محمد هاشمی، متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه و دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران به گفتگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

دخت‌ایران: بعضی احساس می‌کنند چاق هستند، در حالی که دیگران این‌طور فکر نمی‌کنند. می‌گویند زنان همیشه خود را چاق‌تر از آنچه هستند می‌پندارند. چاقی و لاغری تا چه اندازه واقعی است و چقدر حالت روانی دارد؟

بحث چاقی و بهداشت روان کاملا به هم مرتبط هستند و در این خصوص می‌توان افراد را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول گروهی هستند که نسبت به شکل و ظاهر بدنشان وسواس دارند و مدام از قد، وزن، بینی و... ایراد می‌گیرند و می‌خواهند با انجام اعمال جراحی به رضایتمندی برسند که دست آخر هم این رضایت حاصل نمی‌شود. پرداختن به این گروه از افراد در تخصص متخصصان علوم رفتاری است، اما دسته دوم افرادی هستند که چاق هستند و لازم است برای درمان آنها بحث بهداشت روان مدنظر قرار گیرد، چراکه درمان چاقی تا اندازه زیادی تابع عوامل روانی است و توجه صرف به اصول تغذیه‌ای جوابگو نیست. برای درمان افراد چاق و البته پایداری کاهش وزن باید رفتار بیمار اصلاح شود، اما متاسفانه مباحث روانی حلقه گمشده درمان چاقی در تمام دنیاست.

دخت‌ایران: در چنین شرایطی بیمار بهتر است چه شیوه‌ای در پیش بگیرد؟

بهتر است روان‌درمان‌گر و متخصص تغذیه همزمان با یکدیگر به درمان بیمار بپردازند و هر دو با اطلاع از وضعیت و شرایط فرد مبتلا به چاقی درمان را به موازات یکدیگر پیش ببرند.

دخت‌ایران: گاه افراد تصور درستی از اندام خود ندارند. ملاک اینکه فردی را چاق یا لاغر بدانیم چیست؟

در دنیا روش‌های مختلفی وجود دارد که برای گروه‌های سنی مختلف مناسب است، اما استفاده از روش نمایه توده بدنی (BMI) متداول‌تر است و فرمول آن به این صورت است.

وزن (برحسب کیلوگرم)

_________________

مجذور قد (برحسب متر)

اگر حاصل این کسر بین عدد ۲۵ تا ۱۸ باشد، فرد وزن طبیعی دارد. اگر عدد به دست آمده بین ۳۰ تا ۲۵ باشد، فرد دارای اضافه وزن می‌باشد و عدد ۳۰ به بالا نشان دهنده چاقی است که آن هم درجه‌بندی دارد و اگر عدد بالاتر از ۴۰ باشد، فرد دارای چاقی مفرط است. البته این فرمول برای خانم‌های باردار و ورزشکاران قابل استفاده نیست و همچنین برای افراد زیر ۱۸ سال نیز باید از روش نموداری استفاده کرد.
دخت ایران: به جز فرمول نمای توده بدنی، استاندارهای لاغری چیست؟
ساده‌ترین و کاربردی‌ترین راه برای نشان دادن لاغری و چاقی در یک فرد، استفاده از همین روش نمای توده بدنی است چراکه سایر ملاک‌ها و استانداردها بسیار پیچیده و تخصصی است. راه‌هایی مانند روش‌های آزمایشگاهی و چگالی متری نیز از جمله استانداردهای لاغری است.

دخت‌ایران: آیا لاغری ملاک سلامتی است؟

خیر. طبق فرمول بالا لاغری هم برای سلامت فرد آسیب‌زننده است و اگر BMI شخص کمتر از عدد ۱۸ باشد، دچار کمبود وزن است.

دخت ایران: مفهوم لاغری در عرف با مفهوم علمی لاغری در تناقض نیست؟ مثلا مردم به کسی لاغر یا چاق می‌گویند که واقعا از نظر علمی این طور نیست.

کاملا همین طور است. بسیار مشاهده می‌شود افرادی که دچار اضافه وزن و یا چاقی هستند، با کم کردن مقداری از وزن خود احساس می‌کنند که به شرایط مطلوب و عادی رسیده‌اند و دیگر نیازی به ادامه رژیم نیست و به این ترتیب سلیقه خود را به عنوان یک مبنای علمی در نظر می‌گیرند. از طرفی کسانی که دارای تناسب اندام هستند ممکن است در نظر اطرافیان لاغر به نظر برسند در حالی که لاغر نبوده و در حالت سلامتی قرار دارند. فرمول نمای توده بدنی سرنخ و معیار مناسبی است تا ما فردی را لاغر یا چاق بدانیم و نباید در این خصوص سلیقه و ملاک خود و اطرافیان را مبنای محاسبه قرار دهیم.

دخت‌ایران: با چه رویه‌ای می‌توان وزن متعادل بدن را حفظ کرد؟

باید بتوانیم برای خود یک رویه غذایی مناسب و متعادل در نظر بگیریم و براساس یک هرم غذایی، کالری دریافت کنیم. افراد باید بدانند در طول روز از گروه‌های مختلف غذایی چقدر استفاده کنند. اگر این نکته را رعایت کنند بخش اعظمی از کار را انجام داده‌‌اند، اما این به تنهایی کافی نیست و باید در کنار آن فعالیت بدنی داشت. فعالیت بدنی نه به عنوان یک تفریح، بلکه باید آن را الزام دانست و مداوم انجام داد. حتی بدنسازی برای افراد بسیار لاغر هم توصیه می‌شود.

دخت‌ایران: یعنی افرادی که امکان ورزش ندارند، نمی‌توانند با رعایت رژیم غذایی به کاهش وزن امیدوار باشند؟

رژیم غذایی اولویت اصلی در درمان چاقی است، اما اگر این رژیم با ورزش همراه باشد نتیجه بهتر است.

دخت‌ایران: آیا برای ورزش کردن لزوما باید به باشگاه‌های ورزشی رفت و یا ورزش‌های خاصی را انجام داد؟

خیر. افراد می‌توانند با نیم‌ساعت پیاده‌روی در روز تا اندازه زیادی به کاهش وزن خود کمک کنند.

دخت‌ایران: بهترین موقع انجام ورزش چه زمانی است؟

با توجه به تغییر هورمون‌ها در طول ساعات شبانه‌روز، توصیه می‌شود زمان ورزش، عصر و نزدیک به غروب باشد.

دخت‌ایران: در حال حاضر وضعیت کشور به لحاظ تعداد افراد دارای اضافه وزن و چاقی چگونه است؟

چاقی بیماری قرن است و متاسفانه در دنیا و در کشور ما افراد زیادی را درگیر کرده است. براساس آمار موجود تنها در شهر تهران، ۷۵ درصد خانم‌های ۲۰ ساله دارای اضافه وزن و چاقی هستند که این تعداد بسیار هشداردهنده است.

دخت‌ایران: چرا خانم‌ها به نسبت آقایان بیشتر دچار چاقی می‌شوند؟

زنان به دلیل شرایط حاکم بر زندگی و شرایط هورمونی که دارند نسبت به مردان بیشتر در معرض چاقی هستند. ضمن اینکه بلوغ، بارداری، شیردهی و یائسگی از عواملی است که بر سوخت و ساز بدن تاثیر می‌گذارد و زنان را بیشتر درگیر چاقی و عوارض آن می‌کند. همچنین زنان نسبت به مردان از فعالیت بدنی کمتری برخوردارند.

دخت‌ایران: کاهش وزن در هر سن و سالی ممکن است؟

در این رابطه هیچ محدودیتی وجود ندارد. حتی در دوره سالمندی هم می‌توان با رژیم مناسب، کاهش وزن داشت. همین طور کودکان و نوجوانان چاق می‌توانند تحت نظارت پزشک متخصص و متناسب با رشد جسمانی، رژیم غذایی داشته و وزن خود را کم کنند. در مورد میانسالان باید گفت با افزایش سن میزان سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می‌کند، بنابراین امکان دارد با وجود آن که میزان غذای فرد تغییری نمی‌کند، ولی وزن او بالا رود. برای پیشگیری از این وضعیت باید از سنین کودکی فرزندان خود را به ورزش کردن عادت دهیم و ورزش را به عنوان اصل و نه یک تفریح در برنامه روزانه او بگنجانیم، چون در این شرایط فرد توان بدنی قابل قبولی پیدا نمی‌کند و در سنین میانسالی دچار افت بدنی کمتری می‌شود و می‌تواند در این سنین نیز فعالیت بدنی کند. لازم است در میانسالی بر مقدار تغذیه خود نیز نظارت کنیم و غذاهای پرکالری و فاقد ارزش غذایی لازم مانند غذاهای فوری را کمتر بخوریم.

دخت‌ایران: آیا فردی که یک یا چندین مرتبه کاهش وزن داشته، دوباره می‌تواند وزن خود را کم کند؟

بله، اما نسبت به دفعات اول مشکل‌تر است. کاهش و افزایش چندین باره وزن سبب می‌شود بدن فرد به کالری پایین عادت کند و در مراحل بعدی، روند کاهشی وزن کندتر شود. بنابراین به افراد توصیه می‌شود در ابتدا که تصمیم می‌گیرند اضافه وزن و چاقی خود را از بین ببرند در انتخاب پزشک دقت کرده و رژیم خود را نیز رعایت کنند تا روند کاهش وزن به خوبی انجام شود و بعد از رسیدن به وزن متعادل، وزنشان پایدار بماند.

دخت ایران: امروزه در دنیا بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa)‏ نوعی اختلال روانی در غذا خوردن است که در آن بیمار از خوردن غذا به میزان کافی و با وجود گرسنگی امتناع می‌ورزد. این روند که معمولا با آغاز و زیاده‌روی در یک رژیم غذایی آغاز می‌شود به دلیل کاهش شدید وزن می‌تواند منجر به مخاطرات مرگباری گردد. نگاه با وسواس به چاقی و لاغری در میان جوانان دارد رواج پیدا می‌کند که عوارض بسیاری دارد. لطفا در مورد این بیماری و عوارض دیگر ناشی از چاقی و لاغری غیراصولی توضیح دهید.

عدم تصور صحیح از شکل بدن و تناسب اندام، همچنین فشارهای اجتماعی و تصویرسازی نادرست رسانه‌ای از وزن ایده‌آل از دلایل بروز این بیماری و دیگر وسواس‌ها نسبت به چاقی و لاغری است. خوردن مقدار بسیارکم غذا با کالری بسیاراندک، در این بیماران منجر به قطع شدن قاعدگی، فشارخون پایین، کمبود چربی در بدن، زردی و رنگ پریدگی پوست و افسردگی می‌گردد.

اساسا چاقی و لاغری دو سوی طیف سوءتغذیه هستند و هر کدام می‌توانند منجر به عوارضی شوند که سلامت فرد را به مخاطره بیاندازد. فرد لاغر، توده عضلانی پایینی دارد و چنین فردی به خصوص در میانسالی مستعد ابتلا به ضعف عمومی و کاهش سطح ایمنی بدن می‌باشد. همچنین بروز عفونت‌های فرصت‌طلب در افراد لاغر شایع‌تر است در حالی که سیستم ایمنی سایر افراد قادر است با این عفونت‌ها مقابله کند. علاوه بر این کسانی که لاغر هستند به دلیل آنکه معمولا تغذیه مناسبی ندارند در معرض بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان هستند. همچنین با توجه به کمبود توده عضلانی این افراد، شکستگی‌های ناشی از سقوط و مشکلات ارتوپدی عامل تهدیدکننده دیگری است که وجود دارد. در کنار همه این مسائل کمبود ویتامین و املاح معدنی در بدن افراد لاغر زمینه‌ساز عوارض گوناگون است.

از اینکه وقتتون رو در اختیار دخت ایران گذاشتید سپاسگزارم.

لینکدونی

آرشیو مطالب

نظر سنجی

منوی اصلی

تقویم

تگ مطالب

آمار سایت